Απολογισμός

Τρία χρόνια πέρασαν από τότε που ξεκίνησε αυτό το μπλογκ και λίγο πριν κλείσουμε και κατεβάσουμε ρολά έχω υποσχεθεί να κάνω κι έναν απολογισμό. Όχι του μπλογκ. Αυτό καλά πήγε. Έχει πάνω από 100 χιλιάδες αναγνώσεις μέχρι σήμερα, από καμιά 70αριά χώρες (αν και κάποιες μάλλον τυχαία)! Όχι μικροί αριθμοί. Περίπου 120 άτομα τη μέρα έριχναν μια ματιά σ' αυτά που έγραφα και πολλοί απ' αυτούς, είτε με μέιλ είτε με σχόλια, μου έστειλαν την αγάπη τους. Σας ευχαριστώ όλους. Αλλά μιας και τα γράμματα ήταν απ' την παραμονή μου στη Γερμανία να κάνω έναν απολογισμό με τα θετικά και τα αρνητικά της εκεί παραμονής μου επί μια τριετία σχεδόν.

Πλούσιοι σε γνώσεις και σε αισθήματα κλπ είμαστε, αν και δεν περιμέναμε τον ξενιτεμό για να τα αποκτήσουμε. Από περιπλανήσεις και εντός Ελλάδας είχαμε από παλιότερα, δεν ξεκινήσαμε να έρθουμε στη Γερμανία για να μάθουμε πώς είναι η ζωή σ' άλλη γη σ' άλλα μέρη. Από ανάγκη το κάναμε ή μάλλον από διάθεση όχι ακριβώς να πλουτίσουμε αλλά να αποκτήσουμε και κάνα φράγκο - εεεε, συγγνώμην κάνα ευρώ παραπάνω. Αλλά την πάθαμε κι εμείς όπως κάποιοι με το χρηματιστήριο. Για καιρό κόσμος έβαζε λεφτά κι έβγαζε (άσχετα αν εκεί κανόνιζες μόνο σου πότε ήταν καιρός να τραβηχτείς). Άκουγαν κι οι άλλοι, ζήλευαν έμπαιναν κι αυτοί. Πολλοί κέρδισαν και πολλοί έχασαν. Οι πραγματικά χαμένοι όμως ήταν αυτοί που μπήκαν τέλος Αυγούστου, πρώτες μέρες του Σεπτέμβρη του 1999 (αν θυμάμαι καλά τις ημερομηνίες). Γιατί μπήκαν σε κακιά εποχή. Όταν πια μπήκαν αυτοί, το παιχνίδι είχε τελειώσει. Τότε, δεν ασχολήθηκα μ' αυτό το σπορ. Έτσι και με την απόσπασή μου στο εξωτερικό. Όταν επενδύσαμε (γιατί και κόπος και χρήμα το να μάθεις στα γεράματα μια καινούρια ξένη γλώσσα, εξετάσεις κλπ) σ' αυτήν, τέλειωσαν οι μέρες που μένανε (έστω και λίγα) λεφτά στην άκρη. Τώρα είμαστε ευχαριστημένοι που δεν μπήκαμε μέσα. Η λήξη της απόσπασης μας βρίσκει πλούσιους σε ιστορίες, να έχουμε να λέμε στα εγγόνια μας (όταν και αν αποκτήσουμε).

Τα τρία αυτά χρόνια γυρίσαμε πολλές χώρες της κεντρικής και δυτικής Ευρώπης. Επισκεφτήκαμε Ιταλία, Γαλλία, Λουξεμβούργο, Βέλγιο, Ολλανδία, Πολωνία, Τσεχία, Αυστρία, Δανία, Σουηδία, Φινλανδία, Νορβηγία και Μεγάλη Βρετανία. Ενώ περάσαμε και από Ουγγαρία, Σερβία και ΠΓΔΜ. Δεν είναι λίγες. Κι αν μέναμε είχαμε κι άλλες στο πρόγραμμα, αλλά...

Επίσης τα μουσεία που είδαμε είναι τόσα που μάλλον είναι περισσότερα από όσα είχαμε δει όλα τα προηγούμενά μας χρόνια. Επίσης και τα παλάτια. Ειδικά τα βαυαρέζικα, μιας και είχαμε πάρει μια κάρτα που μπαίναμε μ' αυτήν χωρίς άλλο εισιτήριο για ένα χρόνο κι έτσι είδαμε όσα περισσότερα μπορούσαμε, ακόμα και δευτεροκλασάτα ή κάποια που δεν είχαν αναδειχτεί, ενώ άλλα τα είδαμε διεξοδικά.

Μείναμε στο Μόναχο, μια πόλη απ' τις πιο ενδιαφέρουσες της Γερμανίας. Εκεί πήγαμε για πρώτη φορά σε όπερα. Είδαμε παραστάσεις μπαλέτου ή παρακολουθήσαμε συναυλίες, που εδώ στην Ελλάδα δεν το είχαμε συνηθίσει. Κι όταν αρχίσεις και γλυκαθείς μετά το συνεχίζεις. Ήδη φέτος παρακολουθήσαμε δυο παραστάσεις στο Μέγαρο. Επίσης πήγαμε σ' ένα σωρό πανηγύρια. Βλέπετε κάθε λίγο και λιγάκι κάπου στηνόταν ένα πανηγυράκι! Κι αν δεν είχαν κάνα λόγο βρίσκανε. Όπως τα 852 χρόνια από την ίδρυση του Μονάχου! Στα 853 π.χ. δεν έγινε τίποτα. Έτσι, μάθαμε πώς γλεντούν οι Γερμανοί. Και πως αυτοί δεν είναι τεμπέληδες σαν τους Έλληνες να πίνουν καφέδες όλη μέρα. Μπίρες πίνουν οι άνθρωποι!

Από τις επαφές μας με τους Γερμανούς δεν μπορώ να πω πολλά. Τυπικές και με ελάχιστους. Με το σπιτονοικοκύρη τις ελάχιστες φορές που μιλήσαμε, το μεσίτη που έμενε στην ίδια πολυκατοικία και βλεπόμασταν και λέγαμε καμιά κουβέντα. Από τους υπόλοιπους γείτονες, σε μια τεράστια πολυκατοικία με 350 διαμερίσματα (γκαρσονιέρες και δυάρια), είχαμε μια καλημέρα με καμιά δεκαριά, κυρίως του ορόφου. Προφανώς δεν μετράνε οι τυχαίες κουβέντες σε δρόμους, καταστήματα κλπ. Έτσι και η βελτίωση των γερμανικών μου, που περίμενα πως θα γινότανε, δεν ήρθε.

Αλλά μήπως υπήρχαν επαφές με Έλληνες; Μπααααα. Τρεις τέσσερις συνάδελφοι όλοι κι όλοι ήταν αυτοί που βρισκόμασταν. Με τη Μαρία ταχτικά και με τους άλλους από σπόντα. Κι αυτό ακόμα, τον τρίτο χρόνο. Τον πρώτο ήταν κι ο Δημήτρης με τη γυναίκα του, αλλά φύγανε κι έμεινε ένα κενό. Το γεγονός πως εγώ μετακινιόμουνα τόσες ώρες με τα τρένα, δυσκόλευε το να βρεθούμε. Ας πούμε πώς θα μπορούσα να βρεθώ με συναδέλφους από το σχολείο μου όταν αυτοί έμεναν τόσα χιλιόμετρα μακριά; Και πού κουράγιο για οτιδήποτε μετά από 6 - 8 ώρες ταξίδι, χώρια το μάθημα εκεί; Έτσι, κάναμε παρέα μεταξύ μας. Η Μαρία κι εγώ, εγώ κι η Μαρία.

Όπως έγραφα κι αλλού, κανένας δεν μας καλωσόρισε όταν πήγαμε και κανένας δεν μας αποχαιρέτησε όταν φεύγαμε. Κι όχι μόνο εμάς, αλλά κανένα απ' τους εκπαιδευτικούς που πήγαμε (ή φύγαμε). Κανένας εκτός απ' την τοπική ΕΛΜΕ, το συνδικαλιστικό μας όργανο δηλαδή. Ούτε το γραφείο (αν και, οφείλω να ομολογήσω, στις συγκεντρώσεις της ΕΛΜΕ πέρασε μια βόλτα ο συντονιστής), ούτε από το προξενείο (υπάλληλοί του ήμασταν στο κάτω κάτω) ούτε από την κοινότητα (αλλά τι λέω, εδώ κάθε χρόνο προσπαθούσε η κοινότητα να τα βρουν μεταξύ τους για να κάνουν εκλογές και μόλις φέτος τα κατάφεραν!) ούτε από την εκκλησία (κι εντάξιε, εμείς δεν είμαστε θρησκευόμενοι. Αλλά γιατί μήπως άλλοι που ήτανε είχαν καλύτερη μεταχείριση;). Άρα πλούσιοι σε ανθρώπινη ζεστασιά δεν επιστρέψαμε.

Μια παράπλευρη απώλεια ήταν και το ξέκομα από τους φίλους και τις παρέες εδώ. Μετά από τρία χρόνια χώρια, όσο νάναι, είναι ένα θέμα στο να ξανακολλήσει η ομάδα. Έτσι, παρά το γεγονός πως όταν ερχόμασταν στην Ελλάδα βρισκόμασταν με τους περισσότερους (αν και οι μέρες διακοπών ήταν περίπου κοινές κι έτσι αρκετοί είχαν φύγει), διαπιστώνω μια δυσκολία επανασυγκόλλησης.

Είδαμε τη ζωή στη Γερμανία και απομυθοποιήσαμε πολλά από τα όσα κυκλοφορούν για το πόσο καλύτερα είναι εκεί. Αυτό εξάλλου ήταν και το έναυσμα για τη δημιουργία αυτού του μπλοκ. Που έγραψα πολλές φορές για το πόσο μύθοι είναι αλλά είμαι σίγουρος πως δεν έπεισα παρά μόνο τους πεισμένους! Γιατί όταν ο μύθος θέλει π.χ. τους γερμανικούς αυτοκινητόδρομους τέλειους κι εγώ λέω πως το θέμα είναι να μην πέσεις σε στάου (=μποτιλιάρισμα), κάτι που συμβαίνει καθημερινά και ειδικά στους δρόμους κοντά στις εισόδους πόλεων, η απάντηση συνήθως είναι «έτυχε». Το ίδιο λίγο πολύ έλεγα κι εγώ. Κι έτσι, η καθημερινή τριβή έφερε την απομυθοποίηση. Κερδισμένος λοιπόν, αφού δεν θα μασάω τα παραμύθια, όπως του Φούχτελ που λέγαμε τις προάλλες πως οι Γερμανοί υπάλληλοι δουλεύουν περισσότερο και αποτελεσματικότερα.

Θα έμενα κι άλλο αν δεν διακοπτόταν η καταβολή του επιμισθίου; Ναι. Μα αφού δεν ήταν κάτι το ιδιαίτερο. Γιατί; Γιατί είχαμε οργανώσει τη ζωή μας, γιατί όταν ξεκινάγαμε το κάναμε με ένα σχέδιο πενταετίας κι όχι τριετίας, γιατί είχαμε επενδύσει κάποια χρήματα για τα έπιπλα κλπ που προφανώς δεν τα αποσβήσαμε στην τριετία. Ακόμα χειρότερο όμως είναι πως μας ανάγκασαν να επιστρέψουμε. Γιατί τι άλλο θα μπορούσαμε να κάνουμε χωρίς τα χρήματα του επιμισθίου; Με μόνο τον (πετσοκομμένο μετά τις αλλεπάλληλες μειώσεις) μισθό της Ελλάδας τι θα πρωτοπληρώναμε; Το νοίκι εκεί ή τη δόση του σπιτιού εδώ; Ποιο ρεύμα, ποιο τηλέφωνο κλπ. Βέβαια, φεύγοντας εμείς κι αδειάζοντας τα σχολεία εκεί, δόθηκε η ευκαιρία να καταβάλλονται 1000 - 2500€ σε συναδέλφους που είχαμε πάει μαζί και ήμασταν στην ίδια κατηγορία και έμειναν στο Μόναχο υπογράφοντας αίτηση παραμονής χωρίς επιμίσθιο! Πώς γίνετ' αυτό; Οι τοπικές συνθήκες το επιτρέπουν μέσω ιδιαίτερων χειρισμών.

Η ουσιαστική απώλεια που είχαμε από την απόφασή μας για την απόσπαση στη Γερμανία ήταν το χάσιμο της οργανικής μας θέσης. Η Μαρία δούλευε σ' ένα σχολείο 700 - 800 μέτρα από το σπίτι. Εγώ, μετά από πολλά χρόνια, είχα καταφέρει να είμαι στα 2 χιλιόμετρα. Επιστρέφοντας, εγώ μεν βρέθηκα στα 17 χλμ αλλά τουλάχιστον βρήκα θέση. Γιατί με τη Μαρία τα πράγματα ήταν χειρότερα. Εξαιτίας κακών κινήσεων που έκανε το υπηρεσιακό μας συμβούλιο (το ΠΥΣΔΕ) βρέθηκαν να έχουν οργανική θέση νεώτεροι και με ελάχιστα μόρια συνάδελφοι, αλλά η Μαρία να μην έχει! Και επειδή στην ειδικότητά της (πληροφορική) πολλοί απ' αυτούς τοποθετήθηκαν ως υπεράριθμοι τότε που τοποθετήθηκαν, θα πρέπει να περιμένει να τακτοποιηθούν όλοι αυτοί και μετά να ελπίζει να βρει οργανική θέση! Το κουμπί είναι η λέξη οργανική. Γιατί οι καιροί είναι πονηροί. Τέλος πάντων, δεν πιστεύω πως θα υπάρξουν απώλειες άλλες, αλλά πάντα το έχουμε στο μυαλό μας.

Ένας επιπλέον λόγος ταλαιπωρίας ήταν πως ενώ έμενα στο Μόναχο δούλευα τον πρώτο χρόνο στο Μάνχαϊμ και τη Στουτγάρδη ενώ το δεύτερο μόνο στη Στουτγάρδη. Αυτό σημαίνει καθημερινά δρομολόγια 3 - 4 ωρών να πάω απ' το σπίτι στη δουλειά κι άλλο τόσο να γυρίσω. (Για να το μεταφέρω σε αποστάσεις Ελλάδας, να μένω Αθήνα και να δουλεύω Λάρισα και Λαμία αντίστοιχα). Πολλές ώρες και πολύ χρήμα στις μετακινήσεις. Οι οποίες ευτυχώς γίνονταν με τρένο (κατά κύριο λόγο). Το μόνο θετικό που έμεινε απ' όλ' αυτά είναι τούτο το μπλογκ. Που δεν νομίζω να γραφότανε αν δεν υπήρχε όλος αυτός ο κενός χρόνος. Μιας και το μεγαλύτερο μέρος του γράφτηκε μέσα στο τρένο (τα δυο πρώτα χρόνια αποκλειστικά).

Μου λείπει κάτι αυτή τη στιγμή από τη ζωή στη Γερμανία; Ναι. Οι μετακινήσεις με τη συγκοινωνία. Που ήξερα ανά πάσα στιγμή (κι αν δεν ήξερα μάθαινα σε 5') με ποια μέσα θα πάω απ' τη μια άκρη στην άλλη. Οδηγούσαμε μόνο για να πάμε στο σουπερμάρκετ (για να μην κουβαλάμε τα ψώνια) ή στο γυμναστήριο (για να μην περιμένουμε στο κρύο μετά από την άθληση - και δεν θέλω γέλια, παρά το πώς φαίνομαι στις φωτογραφίες πάω και στο γυμναστήριο γιατί αλλιώς η μέση μου θα με είχε εγκαταλείψει πλήρως). Χαρακτηριστικά, πέρυσι από τις 10 Σεπτέμβρη που γέμισα βενζίνα ανεβαίνοντας στην Αυστρία (είναι φτηνότερη) ξαναγέμισα τέλος Νοέμβρη και μετά τέλος Φλεβάρη! Αφού μια διαδρομή μισής ώρα με το αυτοκίνητο (π.χ. σπίτι - σχολείο) συν το χρόνο να βρεις πού να παρκάρεις γινόταν το πολύ σε μία χωρίς καμιά σκοτούρα. Εδώ, η διαδρομή της μισής ώρας (πάλι σπίτι - σχολείο) θα χρειαστεί μιάμιση και βάλε συν το ότι δεν είναι τίποτα σίγουρο πως θα γίνει σ' αυτό το χρόνο μιας και μπλέκονται δυο - τρία λεωφορεία που δεν ξέρεις κατά πόσο θα πετύχεις την ανταπόκριση. Πριν λίγο καιρό είπαμε να κυκλοφορήσουμε με τα μέσα. Βγήκαμε απ' το μετρό στον Πειραιά για το τρόλεϊ. Χρόνος αναμονής; Σχεδόν μισή ώρα. Μα ήταν Κυριακή μας λέει η Ειρήνη (που τα χρησιμοποιεί τακτικά). Ε, και; Αν δεν μπορείς να τα εμπιστευτείς Κυριακή που δεν έχει κίνηση γιατί θα τα εμπιστευτείς άλλη μέρα;

Το ερώτημα τώρα: μετάνιωσα που πήγα; Δύσκολη απάντηση. Είναι όπως στο Καββαφικό μεγάλο ναι και μεγάλο όχι. Η Μαρία, ας πούμε, συνέχεια γκρινιάζει, τι θέλαμε και πηγαίναμε (αλλά έχει και τους λόγους της, που έγραφα παραπάνω). Απ' την άλλη ξέρω πως αν δεν το έκανα, θα έλεγα γιατί δεν πήγα. Εξάλλου, πάντοτε λέω πως τις όποιες ενέργειες πρέπει να τις κρίνουμε με τα δεδομένα που υπήρχαν τη στιγμή που έγιναν κι όχι μ' αυτά που μάθαμε εκ των υστέρων. Γιατί πάντα ισχύει το στερνή μου γνώση. Μα όταν αυτή η γνώση δεν υπάρχει, με διαφορετικά δεδομένα, παίρνεις διαφορετικές αποφάσεις. Επίσης, το θέμα είναι πως και στην Ελλάδα να είχαμε μείνει, δεν θα ήταν καλύτερα τα πράγματα με τους τυφώνες των μέτρων που μας βρήκανε. Εξάλλου είμαι άνθρωπος που προσαρμόζεται σε καταστάσεις που δεν μπορώ να αλλάξω. Έτσι παίρνω αυτά που μπορώ κάθε στιγμή. Πήγαμε, περάσαμε όσο καλά μπορούσαμε, επιστρέψαμε. Έκλεισε ένα κεφάλαιο. Τώρα κοιτάμε μπροστά.