Αστικές Συγκοινωνίες Αθήνας

Έχω ξαναγκρινιάξει για τον τρόπο που (δεν) είναι οργανωμένες οι αστικές συγκοινωνίες στο λεκανοπέδιο Αττικής που με μια λέξη το αποκαλούμε συχνά «Αθήνα». Κι αυτό με τις αναμνήσεις μόνο. Τώρα που γύρισα και χρειάζεται να μετακινούμε για το σχολείο και καθημερινά υποχρεώνομαι να πάρω το αυτοκίνητο γιατί δεν μπορώ να βρω τρόπο να μετακινούμε πώς να μην το ξανακάνω. Και μάλιστα με συγκρίσεις με εκεί που ήμουνα, όπου οι συγκοινωνίες ήταν οργανωμένες εξαιρετικά. Γιατί οι συγκοινωνίες της Αθήνας, μόνο οργανωμένες δεν μπορεί να πει κανείς πως είναι. Πριν πολλά χρόνια, όταν είχα πρωτοέρθει (έστω και για λίγο) στην Αθήνα υπήρχαν πεντέξι συγκοινωνιακοί φορείς: από ένας για τρόλεϊ και ηλεκτρικό σιδηρόδρομο και κάμποσα ΚΤΕΛ για τα λεωφορεία. Κι όπου δεν συνέφερε τους ιδιώτες των ΚΤΕΛ, υπήρχε μια δημόσια εταιρία που κάλυπτε τα κενά. Έτσι περίπου είναι η κατάσταση και σήμερα.

Σήμερα, μετά από σαράντα κύματα που πέρασαν, υπάρχουν τρεις εταιρίες (μόνο! εξέλιξη σημαντική, μέχρι πριν ένα χρόνο ήταν 6 - 7) που όμως δεν έχουν και πολύ καλές σχέσεις μεταξύ τους. Οι δυο ανήκουν στον ΟΑΣΑ και ίσως κάποια στιγμή βρουν κάτι κοινό. Η τρίτη στον ΟΣΕ και είναι ανεξάρτητη μεμονωμένη. Αλλά και οι δυο θυγατρικές είναι μεν ενιαίες αλλά με διαχωρισμό των προηγούμενων εταιριών ανάλογων των μέσων που είχε η κάθε μια.

Ιδού πώς τα λέει και η ιστοσελίδα του ΟΑΣΑ, δείχνοντας πως θεσμικά έχουν προχωρήσει κάπως τα πράγματα: «Στο πλαίσιο αυτό, τον Ιούνιο 2011 συγχωνεύονται οι εταιρείες Ε.ΘΕ.Λ. Α.Ε. και Η.Λ.Π.Α.Π. Α.Ε. και συνιστούν νέα εταιρεία με ονομασία ΟΔΙΚΕΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. (Ο.ΣΥ. Α.Ε.). Ταυτόχρονα συστήνεται η εταιρεία ΣΤΑ.ΣΥ Α.Ε. η οποία προέρχεται από τη συγχώνευση των εταιρειών Αττικό Μετρό Εταιρεία Λειτουργίας Α.Ε. (Α.Μ.Ε.Λ.), Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι Αθηνών Πειραιώς Α.Ε. (Η.Σ.Α.Π.), και ΤΡΑΜ Α.Ε. Οι μετοχές των δύο εταιρειών ανήκουν στον Οργανισμό Αστικών Συγκοινωνιών Α.Ε.» Πότε θα ενοποιηθεί η οργάνωσή τους άγνωστο. Κάθε μια έχει το δικό της σάιτ ακόμα! Και για τον Προαστιακό, κουβέντα. Απ' έξω απ' το συνολικό σχεδιασμό.

Γιατί λέω πως οι διάφορες εταιρίες έκανε η κάθε μια ό,τι ήθελε; Μα γιατί μόνο για τις επεκτάσεις του Μετρό γίνονταν διαφοροποιήσεις σε δρομολόγια, κόβοντας κάποια κομμάτια. Στον ηλεκτρικό ας πούμε τίποτα. Παράδειγμα στην Κηφισιά. Όλα τα λεωφορεία περνάνε από την πλατεία Πλατάνου (γνωστή και σαν τροχονόμο, απ' την εποχή που υπήρχε ένας τροχονόμος εκεί για να ρυθμίζει την κυκλοφορία). Από κάτω απ' την πλατεία είναι το άλσος της Κηφισιάς και κάτω απ' αυτό ο σταθμός του ηλεκτρικού. Είναι σίγουρο πως ο σταθμός δεν μπορεί να μετακινηθεί. Αλλά δεν υπάρχει καμιά πρόνοια τα λεωφορεία να περνάνε από μπροστά του για να διευκολύνεται η μετεπιβίβαση. Μα, ίσως πει κάποιος, είναι μόνο 300 - 400 μέτρα. Γιατί; Λίγα είναι; Μα οι δρόμοι είναι στενοί. Αν όμως δεν ήταν παρκαρισμένα αυτοκίνητα μήπως δεν θα ήταν τόσο στενοί;

Αυτό με έναν σταθμό του πρώην ΗΣΑΠ. Αλλά το ίδιο γίνεται και με τους υπόλοιπους. Ποιον να πιάσω και ποιον ν' αφήσω. Κι αν κάπου περνάει κάποιο λεωφορείο απ' έξω απ' έναν σταθμό αυτό γίνεται κατά τύχη. Κι αν αυτό ισχύει με τον ΗΣΑΠ που υποτίθεται πως ήταν χρόνια κάτω από την ίδια ομπρέλα (του ΟΑΣΑ, από το 1998 τουλάχιστον) μπορεί ο καθένας να καταλάβει τι γίνεται με τον Προαστιακό. Που ακόμα κι αυτός είναι δυο κομμάτια (τουλάχιστον). Το ένα το Αεροδρόμιο - Κιάτο και το άλλο Αθήνα - Χαλκίδα (η σύνδεση με τον Πειραιά ποικίλει). Το πρώτο είναι καινούριο κι έτσι έχει ενταχθεί κάπως στο σχεδιασμό. Το άλλο παλιό, οπότε...

Έχω την ατυχία να μένω σε περιοχή που εξυπηρετείται από τον Αθήνα - Χαλκίδα. Και να δουλεύω σε περιοχή που εξυπηρετείται από τον Αθήνα - Χαλκίδα. Και λέω ατυχία γιατί παρόλο που το σπίτι μου απέχει δυο στάσεις με το τρένο απ' το μέρος που είναι η δουλειά μου, ακόμα και να φτάσω εκεί δεν υπάρχει τρόπος να πάω από τον σταθμό στο σχολείο (ευτυχώς, από το σπίτι πάω στο σταθμό με τα πόδια, έτσι δεν μεγαλώνει το πρόβλημα). Και στο Μενίδι που δουλεύω υπάρχουν όχι ένας, αλλά δυο σταθμοί του προαστιακού. Ο ένας εκ των οποίων είναι ο (μελλοντικός!) κεντρικός σιδηροδρομικός σταθμός της Αθήνας. Που όλο και φτιάχνεται, αλλά λεωφορεία να το εξυπηρετούν μάλλον δεν υπάρχουν. Εκτός κι αν μια δυο γραμμές που περνάνε από κει κοντά είναι εξυπηρέτηση. Αλήθεια, τι είν' αυτό που κάνει να μην ξεκινάνε τα λεωφορεία από το ΣΚΑ αλλά (καμιά δεκαριά) από την οδό Δέδε, λιγότερο από 2 χλμ πιο μακριά; Γιατί δεν επεκτείνονται (τουλάχιστον αυτές) οι γραμμές μέχρις εκεί;

Αμ το άλλο. Που στον ένα προαστιακό (εντός λεκανοπεδίου) ισχύουν τα ίδια εισιτήρια με τα υπόλοιπα μέσα συγκοινωνίας ενώ στο άλλο (το δικό μου) δεν φτάνει που το κόμιστρο είναι πολύ μεγαλύτερο (1,40€ το αστικό, με οποιοδήποτε μέσο, 2,70€ μέχρι Αθήνα για μας) είναι και μόνο για τον προαστιακό. Δεν ισχύει καν για μετεπιβίβαση! Αν θέλω να κατέβω στο κέντρο πρέπει να βγάλω δυο εισιτήρια. Αποτέλεσμα αυτού σε συνδυασμό με το προηγούμενο είναι να πηγαίνω καθημερινά με το αυτοκίνητό μου. Εκεί που στο Μόναχο το χρησιμοποιούσε αραιά και πού (έχω να λέω πως έβαζα βενζίνη κάθε δυο μήνες εκτός κι αν έκανα κάνα ταξίδι). Κι εκεί κι εδώ ο χρόνος με το αυτοκίνητο είναι στο μισάωρο. Εκεί με τη συγκοινωνία έκανα 50 λεπτά ενώ εδώ, αν αποφασίσω τους μαγικούς συνδυασμούς που βρίσκω, δεν φτάνει η μιάμιση ώρα.

Θα σταθώ και σε άλλο ένα θέμα που έχει σχέση μ' αυτή τη γραμμή. Στο κομμάτι του τρένου από Αθήνα μέχρι Χαλκίδα υπάρχουν τρία στρατόπεδα. Δεν ξέρω πόση κίνηση έχει αυτό της Χαλκίδας, ίσως να μην είναι τόσο πολλοί αυτοί που ταξιδεύουν μέχρι Αθήνα, αφού η δίωρη μάλλον δεν φτάνει. Αλλά τα άλλα; Ειδικά δεν αυτό της (ή του) Αυλώνα όπου παρουσιάζονται και εκατοντάδες νεοσύλλεκτοι. Την ώρα που υπάρχει έξοδος είναι αδύνατον να εξυπηρετηθούν οι φαντάροι (δεν χωράνε όλοι) ούτε όμως και οι πολίτες που θέλουν να μετακινηθούν αυτή την ώρα. Η Ειρήνη μου έχει πει πως δυο φορές έμεινε με το (ακυρωμένο) εισιτήριο στο χέρι, αφού δεν χώρεσε. Στη Γερμανία αν ήταν κάτι τέτοιο, θα υπήρχαν μερικά βαγόνια στο σταθμό σε ετοιμότητα ώστε μόλις εμφανίζονταν οι φαντάροι, να τα κοτσάριζαν κι αυτά στο συρμό. Απλό και πανεύκολο. Για να μην πω τι γίνεται στα επισκεπτήρια. Αλλά δύσκολο πράγμα η συνεργασία των υπηρεσιών. Εφαρμόζεται πιστά η ευαγγελική ρήση «μη γνώτω η αριστερά σου τι ποιεί η δεξιά σου»

Αλλά να συνεχίσω με τα στραβά κι αστεία. Οι διάφορες γραμμές έχουν ονόματα που αναφέρουν τις πόλεις που ενώνουν. Αθήνα (συνήθως) - τάδε. Το ποιο μέρος της Αθήνας δεν είναι συγκεκριμένο. Ούτε το τάδε. Μπορεί π.χ. να λέει Κηφισιά και να εννοεί άλλο όταν ξεκινάει από το ένα μέρος και άλλο αν ξεκινάει απ' το άλλο. Και συνήθως από κει που ξεκινάει είναι από την «Αφετηρία» ενώ εκεί που καταλήγει το «Τέρμα». Τίποτα δεν διαφοροποιεί τη μια στάση απ' την άλλη. Πόσες στάσεις «Σχολείο» υπάρχουν άραγε; Αποτέλεσμα να μην είναι μονοσήμαντο όταν λες στάση τάδε αλλά να πρέπει να διευκρινίσεις για ποιον δήμο αναφέρεσαι και μερικές φορές πρέπει να ξέρεις και παραπάνω λεπτομέρειες για να βρεις αυτήν που θέλεις (με το ποιο κωμικοτραγικό τα μέσα της ίδια εταιρίας (ηλεκτρικός - τραμ) να έχουν διαφορετικό όνομα στάσης   για το ίδιο σημείο μιας και το καινούριο (τραμ) έβαλε το παλιό όνομα (Νέο Φάληρο) μια στάση πριν από κει που την είχε το άλλο!!! Πάντως, στο Λονδίνο που έχουν αρκετές στάσεις το ίδιο όνομα (αλλά στην ίδια περιοχή, απλά για να μοιράζονται τα λεωφορεία σε περισσότερα μέρη) έχουν επίσης και ένα γράμμα του αλφαβήτου που όταν ψάχνεις σου λέει σε ποια ακριβώς να σταθείς (π.χ. Piccadilly C).

Αλήθεια, πότε θα σταματήσουν να υπάρχουν οι τόσες αφετηρίες στο κέντρο της Αθήνας; Υπάρχουν τρεις - τέσσερις ομάδες αν θυμάμαι καλά, μπορεί νάναι και περισσότερες. Κι ενώ όλο επεκτείνεται το μετρό (έστω κι αν το παλιό το λένε «Ηλεκτρικό») κι ενώ φτιάχνονται καινούριες πιάτσες, οι παλιές αντέχουν μια χαρά. Για διαμπερείς λεωφορειακές γραμμές ακούμε χρόνια αλλά πού τέτοιο πράγμα. Ακόμα κι αυτές οι κορμού που έπρεπε να πηγαίνουν φυσέκι στον προορισμό τους, όπου δεν υπάρχουν μέσα σταθερής τροχιάς, έχουν ξεφουσκώσει. Και μπορεί τραμ να μην έχω χρησιμοποιήσει, αλλά τις προάλλες που άκουγα κάποιους να συζητάνε το συμπέρασμά τους ήταν πως μπορείς να το χρησιμοποιήσεις εάν και εφόσον δεν βιάζεσαι. Αλλιώς, παίρνεις το λεωφορείο! Μα είναι δυνατόν;