Σχολεία Βαυαρίας και άλλα

Η επικαιρότητα δεν μ' αφήνει να τελειώσω με το Μαύρο Δάσος. Υπομονή.
Έχω γράψει σε διάφορες περιόδους σχετικά με το εκπαιδευτικό σύστημα της Γερμανίας αφενός και για τα εδώ ελληνικά σχολεία αφετέρου. Όποιος θέλει μπορεί να δει όλα τα σχετικά σημειώματα αν επιλέξει αριστερά την ετικέτα «σχολεία». Επειδή όμως κάτι ειδικότερο με ρώτησαν τις προηγούμενες μέρες σε σχέση με τα σχολεία της Βαυαρίας και επειδή ρίχνοντας μια ματιά σε όσα έγραφα πέρυσι γι’ αυτά είδα πως μάλλον μερικά πράγματα πρέπει να διευκρινιστούν παραπάνω αλλά κι επειδή με όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα όλο και περισσότεροι συμπατριώτες παίρνουν (ή ξαναπαίρνουν) το δρόμο για Γερμανία, επανέρχομαι σήμερα.

Είπαμε πως η πρώτη βαθμίδα εκπαίδευσης στη Γερμανία είναι τετραετής (χωρίς να πάρουμε υπόψη το νηπιαγωγείο). Κι ότι τελειώνοντας τον τέταρτο χρόνο τα παιδιά πρέπει να επιλέξουν ένα από τα τρία είδη σχολείων που υπάρχουν: Χάουπτσούλε, Ρεάλσούλε και Γκιμνάζιουμ (Hauptschule, Realschule και Gymnasium αντίστοιχα) μ’ αυτή την αξιολογική σειρά, απ’ το χαμηλότερο στο ψηλότερο. Την επιλογή αυτή μέχρι τώρα την έκανε ο δάσκαλος της 4ης τάξης κι ο γονιός δεν μπορούσε να την προσβάλει. Τώρα, απ’ όσο ακούω, αυτό αλλάζει και θα ‘χει λόγο και ο γονιός (το παιδί έτσι κι αλλιώς, σ’ αυτή την ηλικία δεν μπορεί να αποφασίσει από μόνο του). Για τις περιοχές που τα ελληνικά δημοτικά ή γυμνάσια είναι αμιγή (πραγματικά αμιγή – κι αυτό ισχύει βασικά για το κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας – Βεστφαλίας) δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Η διαδρομή ακολουθείται κανονικά. Τι γίνεται όμως εκεί που τα ελληνικά σχολεία είναι ενταγμένα στο σύστημα της χώρας όπως στη Βαυαρία; (Τα λεγόμενα «ευρωπαϊκά σχολεία» του Βερολίνου είναι παρόμοια αλλά διαφορετική περίπτωση, δεν ξέρω ακριβώς τι γίνεται εκεί).

Τα ελληνικά γυμνάσια της Βαυαρίας, λοιπόν, αναγνωρίζονται σαν απλά Χάουπτσούλε. Δηλ. σαν τεχνικά γυμνάσια. Υπάρχει η ανοχή να γίνεται ο διαχωρισμός στην 6η αντί για την 4η, έτσι τα γυμνάσια έχουν από την 7η μέχρι την 9η που αντιστοιχούν στις δικές μας Α – Γ. Για το λόγο αυτό ανάμεσα στα μαθήματα είναι και ο επαγγελματικός προσανατολισμός, ένα μάθημα ιδιαίτερης σημασίας για τους Γερμανούς (που γίνεται στα Γερμανικά), στα πλαίσια του οποίου τα παιδιά πρέπει όταν είναι στη Β’ γυμνασίου να πάνε για μια βδομάδα για ειδίκευση. Να βρουν δηλ. έναν επαγγελματικό χώρο στον οποίο θα δουλέψουν (προφανώς αμισθί). Για να γίνει αυτό στέλνουν βιογραφικό κι ανάλογα κατατάσσονται. Το απολυτήριο του ελληνικού γυμνασίου είναι ισοδύναμο με το απολυτήριο του γερμανικού Χάουπτσούλε.

Το γερμανικό εκπαιδευτικό σύστημα είναι ιδιαίτερα ταξικό. Έτσι ακόμα και μέσα στο σχολείο τα παιδιά χωρίζονται σε τμήματα ανάλογα με την επίδοσή τους. Έτσι υπάρχουν τα καλά τμήματα (Μ) και τα κανονικά (regeln). Η αλλαγή από τη μια κατηγορία στην άλλη θεωρητικά είναι δυνατή, αλλά δύσκολα γίνεται εφικτή, μετά από αίτηση του κηδεμόνα. Για το παιδί που έρχεται απ’ την Ελλάδα το κριτήριο για το ποιο τμήμα θα παρακολουθήσει είναι τι επίπεδο γερμανομάθειας. Αν δεν ξέρει γερμανικά κατατάσσεται αυτόματα στα β’ κατηγορίας τμήματα (εκτός αν ο κηδεμόνας με το πίτσι – πίτσι πείσει τον διευθυντή, διαβεβαιώνοντάς τον ότι το παιδί θα μάθει γερμανικά σύντομα, κάτι που ούτε σίγουρο είναι πως θα γίνει δεκτό, ούτε είναι χωρίς ρίσκο, αφού δεν υπάρχει καμιά ειδική μέριμνα από πλευράς σχολείου και ό,τι γίνει γίνεται απ’ έξω και που χρειάζεται πολύς κόπος από πλευράς του παιδιού – πέρα από το χρήμα). Για τα μαθήματα που γίνονται στα γερμανικά δεν υπάρχει καμιά επιείκεια απ’ τους γερμανούς συναδέλφους (παρόλο που το σχολείο θεωρείται ιδιωτικό κι αυτοί είναι υπάλληλοι του συγκεκριμένου σχολείου κι όχι του γερμανικού κράτους, η εμπειρία είναι ότι είναι αρκετά αυστηροί).

Υπάρχει συμφωνία τώρα με τους Βαυαρούς και υπάρχει και μια δέκατη τάξη (από τα καλά τμήματα) η οποία, μετά από εξετάσεις, κοινές με γειτονικά γερμανικά σχολεία, δίνει ένα απολυτήριο αντίστοιχο του Ρεάλσούλε. Έτσι μπορεί είτε να συνεχίσει σε ανώτερο Ρεάλσούλε, είτε να κατευθυνθεί στην αγορά εργασίας με καλύτερο «χαρτί». Δίνει βέβαια και τη δυνατότητα να συνεχίσει το παιδί στο ελληνικό λύκειο (πάνε στη Β’). Θεωρητικά θα μπορούσε ίσως να κατευθυνθεί και στο Γκιμνάζιουμ που το απολυτήριό του είναι αυτό που εξασφαλίζει πρόσβαση στα γερμανικά πανεπιστήμια, αλλά είναι αρκετά δύσκολο.

Το απολυτήριο τώρα του ελληνικού λυκείου, από μόνο του δεν έχει καμιά αναγνώριση. (είναι αντίστοιχο του Ρεάλσούλε). Όταν όμως το παιδί δώσει τις ειδικές εξετάσεις ομογενών κι επιτύχει τη βάση (που είναι το 35 σε 5 μαθήματα δηλ. μέσος όρος 7) τότε το απολυτήριο μαζί με τη βεβαίωση ότι η βαθμολογία του είναι τέτοια που του επιτρέπει την πρόσβαση στα ελληνικά πανεπιστήμια (όχι δελτίο επιτυχίας, που εξαρτάται από το πόσες θέσεις έχει η σχολή διαθέσιμη) θεωρούνται ισότιμα με το γερμανικό απολυτήριο (αμπιτούρ - Abitur).

Να το επαναλάβω, μιας και προχθές στην επιτροπή της βουλής που γινόταν συζήτηση για το νέο νομοσχέδιο για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση η κα αν. υπουργός είπε κάποιες αναρίβειες: Οι μαθητές που έχουν απολυτήριο ελληνικού λυκείου εσωτερικού, με πανελλαδικές εξετάσεις, μπορούν να πάνε σε όποιο πανεπιστήμιο θέλουν γιατί αυτό λέει η Ελληνική νομοθεσία. Αυτοί που έχουν τελειώσει ελληνικό λύκειο στο εξωτερικό και έχουν πάρει πάνω από την βάση του 7 (βάση που έχει θεσπίσει η Ελλάδα) γίνονται δεκτοί στα γερμανικά πανεπιστήμια. Ο περιορισμός μπαίνει απ' τον τρόπο που αντιμετωπίζει τα απολυτήρια αυτά η Ελλάδα. Τα απολυτήρια των ελληνικών λυκείων εξωτερικού από μόνα τους ΔΕΝ επιτρέπουν την εγγραφή στα ελληνικά πανεπιστήμια (χωρίς τις ειδικές εξετάσεις) και αυτό επικαλούνται οι Γερμανοί.

Εν κατακλείδι: Εφόσον μαθητής μπορεί να μπει σε ελληνικό πανεπιστήμιο, το ίδιο μπορεί να κάνει και σε γερμανικό. Από κει πέρα υπάρχουν και χώρες χωρίς τέτοιους περιορισμούς (όπως η Αυστρία π.χ. που δέχεται τα απολυτήρια εσωτερικού και εξωτερικού το ίδιο).

Και μιας και η κουβέντα έφτασε στην εισαγωγή στα πανεπιστήμια, να δώσω άλλη μια απάντηση στην κα αν. υπουργό. Αναφέρθηκε ότι με το σημερινό σύστημα μπήκαν σε ιατρικές σχολές μαθητές με χαμηλή βαθμολογία (λίγο πιο πάνω απ' το 7, δηλαδή τη βάση). Αλήθεια, με πόσα μόρια εισήχθησαν στις αντίστοιχες σχολές που αναφέρονται στο παράδειγμα οι υποψήφιοι απ' τις άλλες ειδικές κατηγορίες (πολύτεκνοι κλπ); Τη βάση δεν την καθορίζει η απαιτητικότητα της οποιασδήποτε σχολής αλλά ο ανταγωνισμός: πόσοι υποψήφιοι για πόσες θέσεις.