Όμπεραμεργκαου

Το Όμπεραμεργκάου (Oberammergau) είναι ένα χωριό όχι ιδιαίτερα μεγάλο (γύρω στους 5 χιλιάδες κατοίκους έχει) αλλά πολύ γνωστό πρώτιστα για την αναπαράσταση των παθών. Βρίσκεται χωμένο στις Άλπεις, κοντά στο Γκάρμις-Πάρτενκίρχεν (για το οποίο έχω γράψει τόσες φορές) αλλά και το παλάτι του Λίντερχοφ. Πολλά ακόμα ενδιαφέροντα χωριά υπάρχουν ένα γύρω, γενικά όλα τα χωριά στις Άλπεις έχουν κάτι το ιδιαίτερο και κάτι το κοινό. Ένα σίγουρο κοινό χαρακτηριστικό είναι το ότι τα σπίτια έχουν σχεδόν όλα κάποια παράσταση ζωγραφισμένη στους εξωτερικούς τους τοίχους. Αλλά εδώ στο Όμπεραμεργκάου αυτό συμβαίνει σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό.

Η εκκλησία (ή μάλλον μία απ' τις εκκλησίες) του χωριού. Απ' έξω δεν εντυπωσιάζει καθόλου, φαίνεται μια καθόλα συνηθισμένη εκκλησία. Μέσα όμως είναι ξεχωριστή. Με πλουσιότατο διάκοσμο, με γύψινα ανάγλυφα πολλά απ' τα οποία (βαμμένα) χρυσά, σου τραβάει το μάτι με το που θα μπεις. Δεν ξέρεις πού να πρωτοκοιτάξεις.

Πόσες φωτογραφίες να βάλω απ' αυτήν; Ήταν και το γεγονός πως δεν είχε βιτρό στα παράθυρα, πράγμα που επέτρεπε τον άπλετο φωτισμό του εσωτερικού της. Και ναι μεν δεν είχε εκείνη τη μυστηριακή αίσθηση που δημιουργείται στο μισοφωτισμένο χώρο απ' το λιγοστό φως που περνάει απ' τα βιτρό και που έχει ιδιαίτερα χρώματα ακριβώς λόγω αυτού του φιλτραρίσματος, αλλά έδινε την ευκαιρία για καλές φωτογραφίες. Εξάλλου και όπου υπάρχουν βιτρό λίγο με τραβάνε. Δεν είναι το φόρτε μου. Επίσης ξεχωριστό ήταν το γεγονός της ύπαρξης δυο επιπέδων (κάτι σαν τον γυναικωνίτη που υπάρχει στις ορθόδοξες). Στο ένα (που υπήρχε ελεύθερη πρόσβαση) μάλλον πρέπει να στεκόνταν η χορωδία ενώ στο από πάνω το εκκλησιαστικό όργανο που δεν λείπει από καμιά δυτική εκκλησία - καθολική ή ευαγγελική δεν έχει σημασία. Ακόμα και στις μικρές θεωρείται απαραίτητο.

Krippe (Κρίπε) είναι στα Γερμανικά η φάτνη. Αυτή που βάζουμε τα Χριστούγεννα ας πούμε κάτω από το δέντρο. Δεν ξέρω αν η λέξη έχει σχέση με το κοίλωμα, το φάτνωμα όπως στα Ελληνικά, πάντως  τη λέξη την έχω συναντήσει μ' αυτή την έννοια. (Τι γράφω ο άνθρωπος, που θέλω να ξέρω και σημασιολογικά τι σημαίνει η λέξη, εδώ τα Γερμανικά μου είναι της συμφοράς, η καταγωγή τους με μάρανε. Πάντως, το λεξικό δίνει αυτή τη σημασία μαζί με το παχνί -αναμενόμενο- και τον παιδικό σταθμό). Απλά, ο προβληματισμός είναι γιατί την ίδια λέξη χρησιμοποιούν και για άλλες τρισδιάστατες παραστάσεις θρησκευτικού περιεχομένου που υπάρχουν σε εκκλησίες; Όπως εδώ. Αφού είμαστε στο χωριό (της αναπαράστασης) των Παθών, η Κρίπε δεν μπορούσε παρά να είχε σχετικό θέμα. Παρουσιάζει λοιπόν όλα όσα συμβαίνουν τη μεγάλη βδομάδα. Ξεκινάει βέβαια με τη βάφτιση (απαραίτητη εισαγωγή - ο Πρόδρομος υπάρχει και εδώ - στην είσοδο, όπως υπάρχει και στις δικές μας εκκλησίες στο τέμπλο) αλλά είναι το μόνο προκαταρκτικό. Έχει την είσοδο στα Ιεροσόλυμα, το Μυστικό Δείπνο (διακρίνεται λίγο στο κάτω μέρος της πρώτης φωτογραφίας) την προσευχή στο όρος των Ελαιών (η λεπτομέρεια στη δεύτερη φωτό, έχει όλα τα στοιχεία που αναφέρονται σ' αυτήν: παρών ο Άγγελος μ' ένα ποτήρι στο χέρι, αναφορά στο "απελθέτω απ' εμού το ποτήριον τούτο", παρόντες κι οι μαθητές κοιμισμένοι) το προδοτικό φιλί της σύλληψης, την παρουσίαση στους Αρχιερείς, τη μαστίγωση, την παρουσίαση με το ακάνθινο στεφάνι και τον Πιλάτο να "νίπτει τα χείρας" του (διακρίνονται στο δεύτερο επίπεδο), την πορεία προς το Γολγοθά στο πάνω μέρος, τη σταύρωση, την Αποκαθήλωση και την Ανάσταση. Α! κάπου υπάρχει κι ο Ιούδας κρεμασμένος στο δέντρο! Οι φιγούρες είναι ξύλινες και λεπτοδουλεμένες, πολλοί άνθρωποι στο χωριό και γενικότερα στην περιοχή ασχολούνται με την ξυλογλυπτική.

Η ζωγραφική στους τοίχους των σπιτιών είναι συνηθισμένη στα χωριά των Άλπεων. Με θέματα απ' την Αγροτική ζωή ή από την εκκλησιαστική ιστορία. Εδώ οι κάτοικοι είναι ως επί το πλείστον καθολικοί και ειδικά στο Όμπερομεργκάου οι θρησκευτικές απεικονίσεις είναι κανόνας. Δύσκολα να βρεθεί σπίτι που να μην έχει και μια παράσταση.

Το πρώτο είναι γνωστό ως το "σπίτι του Πιλάτου". Δεν ξέρω γιατί. Το δεύτερο είναι το θέατρο όπου λαμβάνει χώρα η αναπαράσταση των Παθών. Η αναπαράσταση γίνεται κάθε δέκα χρόνια στις ακέραιες δεκάδες. Δηλαδή πέρυσι. Αλλά αυτή τη λεπτομέρεια δεν την ήξερα. Έτσι όταν σκεφθήκαμε μια να πάμε τον Οκτώβρη που είχε τις τελευταίες παραστάσεις, τ' αφήσαμε για μια άλλη φορά (που δεν νομίζω πως θα έρθει). Η παράσταση λέγεται πως είναι εντυπωσιακή. Συμμετέχουν πάνω απ' τους μισούς κατοίκους του χωριού (που μεταφράζεται σε πάνω από 2,5 χιλιάδες κόσμος). Υπάρχουν δρώμενα που συμβαίνουν έξω και μπορεί να τα παρακολουθήσει ο οποιοσδήποτε και άλλα που είναι "εσωτερικού χώρου". Διάρκεια; πάνω από 8 ώρες (λένε οι φήμες). Βέβαια, και τις υπόλοιπες χρονιές, κάτι έχει. Ας πούμε για φέτος είδα διαφημίσεις για 15/7 και μετά 3 - 4 παραστάσεις αλλά όχι με τα πάθη. Με άλλο παραπλήσιο θέμα.

Η θρησκευτικότητα εκφράζεται και με την ύπαρξη σταυρών. Και ο ένας που είναι μπροστά στο σπίτι του Πιλάτου, σχετικό με την περίπτωση και ταιριαστό τον βρίσκω. Αλλά πίσω απ' αυτόν, στην κορυφή του βουνού, διακρίνεται ένας ακόμα σταυρός. Και μου θύμισε ανάλογους που υπάρχουν και σε δικά μας βουνά. Κάποιοι θέλουν να φωνάζουν τα θρησκευτικά τους πιστεύω. Η άλλη φωτογραφία είναι μπροστά από το θέατρο των Παθών. υπάρχει μια διαρκής έκθεση μοντέρνας τέχνης που συνδυάζεται υποτίθεται με τα Πάθη. Και για το ένα που είναι ένα ξύλο με δυο τρύπες και μέσα (μεταλλικά) ακάνθινα στεφάνια, το καταλαβαίνω. Ή το άλλο, πάλι ξύλο με σκαλισμένες κάποιες μορφές εντάξει. Αλλά τα υπόλοιπα τρία; Ε, άμα θέλει ο καλλιτέχνης βρίσκει σύνδεση.

Την εικόνα του πλανόδιου πωλητή παιχνιδιών την είχα μόνο από κάτι εικονογραφημένα παραμύθια, μάλλον με αναφορά στις Αλπικές περιοχές. Εδώ υπάρχει ένα άγαλμα γι' αυτόν (στον Μέλανα Δρυμό είδα ένα παρόμοιο που να μεταφέρει ρολόγια). Είναι όλο από ξύλο (είπαμε ότι είναι χωριό ξυλογλυπτών) βαμμένο, εκτός απ' την ομπρέλα που είναι χάλκινη. Είναι εντυπωσιακό με τις τόσες λεπτομέρειες παιχνιδιών που περιλαμβάνει. Ξύλινα βέβαια κι αυτά.
Λουλούδια φυτεμένα και ένα χωριό στολισμένο. Μέσα Απρίλη πήγαμε, στην αρχή με το σκεπτικό πως πριν το Πάσχα είναι, κάτι θα βρεθεί από Πάθη. Πλην όμως, ψάχνοντας τα κιτάπια (ένα γκούγκλισμα είναι πάντα αποκαλυπτικό) μάθαμε τα περί 10ετίας. Αποφασίσαμε όμως έστω κι έτσι να την κάνουμε την εκδρομή.

Η τάξη των Γερμανών είναι παροιμιώδης. Όταν θέλουμε να πούμε πως κάτι είναι τακτοποιημένο - στοιχισμένο - ζυγισμένο στην εντέλεια λέμε πως είναι βαλμένο με γερμανική ακρίβεια. Η ακρίβεια αυτή φαίνεται ακόμα και στο στοίβαγμα των ξύλων. Έξω από κάθε σπίτι υπάρχουν πολλά ξύλα βαλμένα τακτικά το ένα δίπλα στο άλλο. Και τα βλέπεις ανεξαρτήτως εποχής. Ας πούμε εμείς είχαμε πάει όπως είπα Απρίλη και θα περίμενε κανείς να τα έχουν καταναλώσει. Αμ δε.

Για το Όμπεραμεργκάου μου είχε μιλήσει η Αλεξάνδρα. Κι όχι απλά μου είχε μιλήσει αλλά κάθε φορά που μιλάγαμε στο τηλέφωνο με ρώταγε: "Πήγες στο Όμπεραμεργκάου;". Εγώ της έλεγα πως όχι κι αυτή κάθε φορά μου έπλεκε το εγκώμιό του. Και, βασικά, αυτός ήταν ο λόγος που αποφάσισα να πάω μέχρις εκεί. Τι άλλο υπάρχει στο χωριό; Μια σχολή του ΝΑΤΟ. Δεν ξέρω πού ακριβώς, αλλά δεν έψαξα και να τη βρω, τι να την κάνω εγώ. Αφού δεν έχω πάρε - δώσε με τα στρατά.

Με το που φτάσαμε σχεδόν, πολύ νωρίς στη βόλτα μας, απέναντι από την εκκλησία βρήκαμε ένα μαγαζί με διάφορα ξυλόγλυπτα, πολλά απ' τα οποία ήταν στολίδια για Χριστουγεννιάτικο δέντρο. Παραξενευτήκαμε μεν, χαζέψαμε αρκετά και μπήκαμε και μέσα δε. Τιμές εξαιρετικά χαμηλές - τόσο που η Μαρία που ήταν στην παρέα (όχι η δικιά μου Μαρία, η άλλη) τον ρώτησε το μάστορα εκεί πώς και έχει τόσο χαμηλότερες τιμές απ' τη χριστουγεννιάτικη αγορά (τα μαγαζάκια που στήνονται τον ένα μήνα πριν τα Χριστούγεννα). Κι αυτός φυσιολογικότατα της απάντησε πως εδώ πουλάνε όλο το χρόνο ενώ οι χριστουγεννιάτικες αγορές έχουν περιορισμένη χρονική διάρκεια (και επικαιρότητα). Πραγματικά καταπληκτικές τιμές, μας έκαναν ν' αγοράσουμε διάφορα μπιχλιμπίδια που δεν είναι για άμεση χρήση (αν και κάποια τα στολίσαμε ήδη). Ψωνίσαμε επί τόπου και τα πήγαμε στο αυτοκίνητο να μην τα κουβαλάμε παρά τη λογική που λέει πως δεν ψωνίζεις απ' το πρώτο αφού δεν ξέρεις, παρακάτω μπορεί να βρεις καλύτερες τιμές και να το μετανοιώσεις. Τελικά δεν το μετανοιώσαμε αφού στο επόμενο μαγαζί οι τιμές ήταν φωτιά. Βέβαια αυτό ήταν πολύ στολισμένο με χριστουγεννιάτικα δέντρα κλπ (και με απαγόρευση της φωτογράφισης - αυτές είναι τραβηγμένες στη ζούλα) μην τους κλέψουμε τις ιδέες! Στα μαγαζιά υπήρχαν και αρκετοί κούκοι που μ' άρεσε η ιδέα να πάρω έναν όμως είπα να τον πάρω από την πηγή. Αφού κι αυτοί εδώ αυτό διαφήμιζαν. Πως είναι φτιαγμένοι στο Μέλανα Δρυμό! Έτσι την περασμένη βδομάδα αγόρασα έναν.

Αρκετά όμως μέχρις εδώ, καιρός να κλείνουμε και σήμερα. Πολλά είπαμε, πολλά δείξαμε. Νομίζω πως έδωσα μια καλή ιδέα του χωριού. Αύριο άλλα (γειτονικά).