Συνέπεια στη Λήψη Αποφάσεων, Συνέχεια

Στο χθεσινό σημείωμα έγραφα πόση ήταν η υποχρέωση παραμονής στις θέσεις που διορίζονταν οι εκπαιδευτικοί τις δεκαετίες του 70 και του 80. Από τα πέντε χρόνια στο ένα αλλά για ειδικές περιπτώσεις μπορούσε να είναι τρία. Τα θέμα είναι ότι αυτό με τα τρία χρόνια χρησιμοποιήθηκε σε ελάχιστες περιπτώσεις. Εκτός από το 86 και 87 που ανέφερα χθες, ενεργοποιήθηκε ξανά το 95 και το 96 - πάλι με κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ. Τότε ήταν που διορίστηκα κι εγώ στο Διδυμότειχο. Το Διδυμότειχο που (όπως και η Ορεστιάδα) κατατάχτηκε στην κατηγορία Θ των 9 μορίων το 1995. Γέμισαν τα σχολεία καθηγητές που ήμασταν εκεί απ' την αρχή μέχρι το τέλος της σχολικής χρονιάς. Αυτό όμως είχε δυο παρενέργειες. Μια πραγματική - αφού τα σχολεία ήταν γεμάτα και μιας και όσοι ήμασταν σ' αυτοί την κατηγορία δεν μπορούσαμε να πάρουμε ούτε απόσπαση ούτε να μετακινηθούμε δεν υπήρχε χώρος για αναπληρωτές, έτσι οι ντόπιοι που δούλευαν έτσι για αρκετά χρόνια βρέθηκαν ξαφνικά χωρίς δουλειά - και μια που ήταν απλά στο μυαλό των τοπικών παραγόντων - ότι το να χαρακτηρίζεται το μέρος τους δυσπρόσιτο ήταν υποτιμητικό και μειωτικό. Έτσι έπεσαν οι σχετικές πιέσεις και μειώθηκαν τα μόριά τους και αποχαρακτηρίστηκαν από δυσπρόσιτα ήδη από το 1998. Ζητήσαμε κι εμείς να φύγουμε χωρίς να ισχύει η τριετία (να μας κάνουν τα 3 2, υπήρχε και το προηγούμενο του 89) αλλά πού τέτοια τύχη.

Η σχετική νομοθεσία παραμένει σε ισχύ μέχρι το 2010. Με μια αλλαγή, η υποχρέωση για ελάχιστη παραμονή έγινε δυο χρόνια, δεν ξέρω ποια στιγμή ακριβώς, Το 2010 ουσιαστικά καταργείται αφού με τον Ν. 3848 (κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ) αλλάζουν τα δεδομένα τελείως: Όλοι οι νεοδιόριστοι πια υποχρεούνται να παραμείνουν για τρία χρόνια στο σχολείο διορισμού τους (μόνο που αυτό δεν είναι απαραίτητο να γίνει συνεχόμενα, μπορεί κάποιος να πάρει αρκετές αποσπάσεις και να πάει αργότερα να υπηρετήσει "την οργανική" του όπως λέγεται). Αυτό δεν ισχύει για τα δυσπρόσιτα (εφόσον εξακολουθούν να υπάρχουν) και πρέπει να μείνει απ' την αρχή μέχρι να συμπληρωθεί η πρώτη τριετία(;). Συγχρόνως, με τον ίδιο νόμο, όποιος μετακινηθεί, πρέπει να υπηρετήσει τουλάχιστον δυο χρόνια στο ίδιο σχολείο πριν να έχει το δικαίωμα να μετακινηθεί και πάλι. Η κατάσταση γίνεται αρκετά δύσκολη. Σκεφθείτε κάποιον να πρέπει να μείνει για μια τριετία μακριά απ' την οικογένειά που έχει ή που ετοιμάζει. Κι αν είναι σε μέρος προσβάσιμο, άντε να το αντέξει με αιματηρά έξοδα μετακινήσεων και μάλιστα με ένα μισθό όπως κατάντησε σήμερα. Αλλά για βάλτε να είναι στον Άη Στράτη. Που για να φύγεις από κει πρέπει να είναι βολικός ο καιρός για να πας πού; Στη Λήμνο! Που είναι ένα μέρος δυσπρόσιτο και απομονωμένο από μόνη της. Μπορεί να κάνει δυο και τρεις βδομάδες να υπάρξει δυνατότητα μετακίνησης. Να συνεχίσω;

Η αιτιολόγηση γι' αυτή την αλλαγή ήταν πως μέχρι να εξοικειωθεί ο εκπαιδευτικός με το περιβάλλον, να τακτοποιηθεί να ενημερωθεί θα περάσει ουσιαστικά ο πρώτος χρόνος. Άρα να μπορεί να μείνει τουλάχιστον για δυο αποδοτικά χρόνια. Λογικό ακούγεται άμα είσαι από μακρυά, αλλά δύσκολο όταν το βιώνεις.

Κι ερχόμαστε τώρα στα δικά μας. Στους εκπαιδευτικούς δηλ. τους αποσπασμένους στο εξωτερικό. Σύμφωνα με τον Ν. 2413 του 96 (κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ) για τη λειτουργία των σχολείων καθώς και των τμημάτων εκμάθησης της Ελληνικής γλώσσας (ΤΕΓ) που λειτουργούσαν στο εξωτερικό μπορούσαν είτε να αποσπώνται εκπαιδευτικοί απ' την Ελλάδα για τρία τουλάχιστον χρόνια με δυνατότητα παράτασης άλλων δύο και στους οποίους θα καταβαλλόταν κάποιο επιπλέον ποσό (το λεγόμενο επιμίσθιο) για τα πρόσθετα έξοδα που θα είχαν να αντιμετωπίσουν είτε να προσλαμβάνονται γι' αυτό το σκοπό με σύμβαση ορισμένου χρόνου (το τελευταίο προστέθηκε το 2001 - πάλι κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ). Μ' αυτόν τον νόμο αποσπάστηκα κι εγώ το 2009 και βρέθηκα στη Γερμανία.

Πριν προχωρήσω παρακάτω, κάποιες παρατηρήσεις για την εφαρμογή του νόμου αυτού. Πρώτον ο χρονικός περιορισμός των 5 χρόνων δεν τηρήθηκε σε πολλές περιπτώσεις. "Τα δικά μας τα παιδιά" έμεναν και για 6ο και για 7ο κλπ χρόνο, με επιμίσθιο, γιατί ήταν αναντικατάστατα. Δεν μπορούσε να βρεθεί άλλος να πάρει τη θέση αυτή! Και το τονίζω με επιμίσθιο, γιατί ο νόμος προέβλεπε να μένουν κάποιοι μετά τον 5ο χρόνο, αλλά χωρίς επιμίσθιο. Ποιοι ήταν αυτοί; Όσοι ήταν παντρεμένοι με κάτοικο της χώρας απόσπασης. Η τακτική αυτή των μακρόχρονων παρατάσεων κόπηκε το 2006 που η κυβέρνηση της ΝΔ με τη Γιαννάκου (για την οποία για άλλες περιπτώσεις πολλά θα μπορούσα να πω) είπε πως θα εφαρμόζεται ο νόμος. Κάτι που δεν άρεσε στο ΠΑΣΟΚ γιατί μόλις επανήλθε στην εξουσία, απ' τα πρώτα θέμα που έβαλε στο τραπέζι ήταν πως έπρεπε να περιοριστούν οι αποσπασμένοι στο εξωτερικό. Και τα όσα ακολούθησαν περί κρίσης μέτρων κλπ ήταν ό,τι έπρεπε για να πραγματοποιηθεί αυτός ο περιορισμός και σε πολλές περιπτώσεις, τόσο το 2010 όσο και φέτος, πολύ "άκομψα" και με μεγάλο κόστος γι' αυτούς των οποίων η απόσπαση διακόπηκε (μιας και δεν μπορεί να σηκώνεσαι να φεύγεις απ' τη μια μέρα στην άλλη).

Δεύτερη παρατήρηση πως το θέμα των ομογενών που παραπεμπόταν σε υπουργικές αποφάσεις τη εφαρμογή του, ουσιαστικά έμενε και δεν προχωρούσε μέχρι το 2006. Τότε έγιναν αρκετές συμβάσεις (με υπογραφές των Στυλιανίδη και Σπηλιωτόπουλου) για τη Γερμανία. Η διστακτικότητα ίσως είχε την βάση της με το γεγονός πως είχαν υπογραφεί και παλιότερα συμβάσεις ορισμένου χρόνου που όμως όταν έληξαν οι ενδιαφερόμενοι προσέφυγαν στα τοπικά δικαστήρια μ' αποτέλεσμα και να μετατραπούν οι συμβάσεις τους σε αορίστου χρόνου και να γίνουν οι αμοιβές τους αντίστοιχες με των Γερμανών. Αλλά και τώρα που έληξαν συμβάσεις πάλι υπάρχουν προσφυγές που δεν ξέρω την κατάληξή τους αλλά που ούτως ή άλλως προκαλούν έξοδα στο κράτος για δικηγόρους, μεταφράσεις κλπ.

Εν πάση περιπτώσει πρόσφατα ψηφίστηκε καινούριος νόμος για την Ελληνόγλωσση εκπαίδευση στο εξωτερικό, ο 4027. Σύμφωνα μ' αυτόν τα όποια σχολεία υπάρχουν πάνε για κλείσιμο είτε απορροφούνται ουσιαστικά από τη χώρα που βρίσκονται (πλην εξαιρέσεων λέει, και μάλλον εννοεί για χώρες που υπάρχουν προβλήματα εκπαίδευσης όπως το Κογκό) ενώ τα άτυπα τμήματα γλώσσας περιορίζονται κι όσα μείνουν θα λειτουργούν με ευθύνη κάποιων φορέων που θα είναι αρμόδιοι για την πρόσληψη προσωπικού και η μόνη βοήθεια που θα υπάρχει από την Ελλάδα θα είναι σε βιβλία, προγράμματα κλπ μέσα από κάποια κέντρα γλώσσας που ΘΑ δημιουργηθούν, άγνωστο πότε και μένοντας τα παιδιά που ήδη φοιτούν σ' αυτά ξεκρέμαστα. Παράλληλα οι μόνες εγγραφές που θα γίνονται στα σχολεία μέχρι να κλείσουν θα είναι από άλλα σχολεία της ίδια πόλης μόνο, αποκλείοντας έτσι τα παιδιά των καινούριων μεταναστών που έρχονται ή μάλλον που θα έρχονται από του χρόνου. Και υπάρχει ρεύμα όπως διαπιστώνω.

Αυτά προβλέπει ο νόμος γενικά. Πού μπλέκει τώρα με όλα όσα έλεγα μέχρι τώρα για την παραμονή σ' ένα σχολείο κλπ; Μα στον καινούριο νόμο προβλέπεται πως όσοι αποσπώνται από δω και πέρα, αλλά και όσοι ήδη βρίσκονται στο εξωτερικό θα παίρνουν το επιμίσθιο μόνο για τα τρία πρώτα χρόνια. Αν θέλουν να παρατείνουν την απόσπασή τους μέχρι την 5ετία θα μπορούν, αλλά επιμίσθιο δεν θα καταβάλλεται. Κι αυτό απ' την κυβέρνηση του ίδιου κόμματος που ψήφισε το 2010 την παραμονή για τουλάχιστον τρία χρόνια των νεοδιόριστων, και με την ίδια ηγεσία στο υπουργείο παιδείας (Διαμαντοπούλου - Χριστοφιλοπούλου, αν και, όταν ψηφίστηκε το καινούριο νομοσχέδιο είχε περάσει από το υπουργείο η Γεννηματά κι είχε ασχοληθεί αυτή με το θέμα).

Δηλαδή: Ενώ για τα σχολεία της Ελλάδας η παραμονή για δυο χρόνια στο ίδιο σχολείο θεωρούνται απαραίτητα και επειδή ο νεοδιόριστος μέχρι να προσαρμοστεί περνάει η πρώτη χρονιά τον υποχρεώνουν να μείνει και τρίτη για τα σχολεία του εξωτερικού, με το που συμπληρώνει κάποιος τριετία του λένε άντε παράτα όποια εμπειρία απόκτησες κι άσε να έρθει να μάθει κάνας άλλος. Γιατί τι άλλο σημαίνει η μη καταβολή του επιμισθίου; Το οποίο επιμίσθιο έχει ήδη πετσοκοπεί από το 2009 που ήρθα κατά 20% και έχει φορολογηθεί γιατί είναι λέει επίδομα. Κι αφού είναι επίδομα να φόροι, να κρατήσεις και αν δεν τα βγάζεις πέρα τι να κάνουμε. Αλλά χωρίς αυτό προφανώς δεν είναι εφικτή η παραμονή στο εξωτερικό. Είμαστε δυο άτομα, εκπαιδευτικοί και οι δυο. Σύμφωνα με τις τελευταίες μισθολογικές εξελίξεις θα παίρνουμε (κι οι δυο μαζί και με τα 20 χρόνια υπηρεσίας) γύρω στα 2.300€ στο χέρι. Τα έξοδα στη Γερμανία όπως έχω ξαναγράψει είναι 825€ το μήνα για νοίκι + κοινόχρηστα, 35 για τηλέφωνο και 35 για ρεύμα. Μαζί με τα 110 για να έχουμε από μια μηνιαία κάρτα εισιτηρίων περάσαμε τα 1.000. Στην Ελλάδα πληρώνω δόση στην Εθνική για το σπίτι που έχω εκεί, 600€ το μήνα. Βάλε ρεύμα, νερό, τηλέφωνο, αποχέτευση 200; περάσαμε τα 1800. Με 500€ το μήνα θα φάμε εμείς εδώ, τα παιδιά που σπουδάζουν εκεί, θα πάρουμε ρούχα, θα μετακινηθούμε, τι θα πρωτοκάνουμε; Προφανώς και δεν φτάνουν ούτε για να το δοκιμάσουμε ένα μήνα. Έτσι αναγκαστικά πρέπει να επιστρέψουμε με το που θα συμπληρωθεί η τριετία (δηλ. το καλοκαίρι).

Και ρωτάω τώρα εγώ: Σε τι αποσκοπεί ένα τέτοιο μέτρο; Στην καλύτερη λειτουργία των σχολείων; Σίγουρα όχι, αφού όταν τελειώσεις με τις διαδικασίες εγκατάστασης και προσαρμογής και πάνω που θ' αρχίσεις να μαθαίνεις το τι γίνεται, τι υπόβαθρο έχουν τα παιδιά, τι ανάγκες, πώς λειτουργεί το σύστημα και τι πρέπει να προσέξεις θα πρέπει να φύγεις και να έρθει κάποιος άλλος να κάνει κι αυτός τις ανακαλύψεις του. Γίνεται οικονομία (και μιας και έχουμε οικονομικό στρίμωγμα, θυσιάζουμε την ποιότητα για χάρη του περιορισμού των εξόδων; Κάθε άλλο. Αφού σε μια 10ετία (εφόσον βέβαια υπάρχουν ακόμα αποσπάσεις) θα πρέπει να αποσπαστούν τρία άτομα και κάτι αντί για δύο. Αφού θα είναι όλοι μέχρι τρία χρόνια θα πληρώνονται το επιμίσθιο κανονικά ενώ συγχρόνως θα πληρώνονται τα εισιτήρια για την πρώτη μετάβαση και την οριστική επιστροφή τριών ατόμων αντί για δύο. Μικρή η επιβάρυνση μεν, αλλά υπαρκτή. Αντί οικονομία παραπάνω έξοδα.

Μα, μπορεί να πει κανείς, μπορεί να μην χρειάζεται πια κάποιος, ειδικά αφού τα σχολεία κλείνουν. Ε, και; Ο νόμος προβλέπει δυνητική παράταση, πράγμα που σημαίνει πως η παράταση μπορεί να δοθεί μπορεί και όχι. Και στο παρελθόν έχουν επιστρέψει κάποιοι γιατί ο συντονιστής έκανε αρνητική εισήγηση για την παράταση της απόσπασής τους - όχι ότι δεν χρειάζονταν αλλά γιατί κατά τη γνώμη του δεν ήταν κατάλληλοι. Πέρα απ' το ότι προβλέπεται επίσης η διακοπή της απόσπασης ακόμα και τον πρώτο χρόνο αν δεν υπάρχει ανάγκη. Δηλ. το υπουργείο έχει τη δυνατότητα να σταματάει μια απόσπαση όποτε θέλει ενώ ο εκπαιδευτικός μόνο όταν λήξει η απόσπαση ή μετά από αίτηση και εφόσον αυτή εγκριθεί.

Συνοψίζοντας: Το ίδιο υπουργείο, με τα ίδια πρόσωπα, τη μια φορά νομοθετεί επιμηκύνοντας την παραμονή των εκπαιδευτικών σε μια θέση, ενώ την άλλη περιορίζοντάς την. Και αλλάζει τους όρους από θέση ισχύος. Με άλλους όρους έφυγα (άλλο επιμίσθιο, άλλη διάρκεια καταβολής) και ξαφνικά με άλλους βρίσκομαι. Δεν υπάρχει καμιά συνέπεια άρα και εμπιστοσύνη. Αλλά θα μου πείτε είναι η πρώτη φορά; Πού υπήρξε συνέπεια όχι προεκλογικών λόγων και μετεκλογικών πράξεων αλλά στις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει το κράτος προς τους υπαλλήλους του για να ζητείται να υπάρξει κι εδώ; Σωστά. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά δεν μπορούμε και να το υποχρεώσουμε να τηρήσει τις δεσμεύσεις του. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να διαμαρτυρόμαστε. Κι εγώ αυτό κάνω μ' αυτά τα δυο σημειώματα. Η αναφορά σε κόμματα κυβερνήσεις και υπουργούς, δεν έχει στόχο να δείξει πως το ένα είναι καλό και το άλλο κακό κλπ. Αλλά πως απ' αλλού το περιμένεις κι απ' αλλού σου έρχεται.